İstanbul Psikanaliz Derneği   Psikanaliz Tarihin İzinde 6   Toplum Sözleşmesi   Toplumların ve bireylerin tarihini anlama çabası ile psikanalizi buluşturan “Psikanaliz Tarihin İzinde” sempozyumunun altıncı buluşması için “Toplum Sözleşmesi” başlığı seçilmiştir.    Psikanaliz için ruhsal yaşam daha en başından beri toplumsaldır; bireysel olan toplumsal olanın içinde örülen ve onu dönüştürme potansiyeline de sahip olandır. Birey ve toplum bir gerilim içerisindedir. Psikanalizin kurucusu Sigmund Freud'a göre insanlar bir topluluk üyesi iken ve tatmin arayışlarını sınırlandırılırken, birey bir başına kaldığında bu sınırlardan yoksun olur. Birey ve toplumun içinde oldukları gerilim ancak yasa yoluyla geçici bir uzlaşmaya kavuşturulabilir ve bu fikrin tarihi de oldukça eskidir. Bu bağlamda Platon'a kulak verebiliriz:    “Derler ki, tabiatta haksızlık etmek iyi, haksızlığa uğramak kötü bir şeydir. Haksızlığa uğrayanlar ise haksızlık edenlerden çok daha fazladır. İnsanlar birbirlerine haksızlık ede ede ve haksızlığa uğraya uğraya, birinin tadını, ötekinin acısını duymuşlar. Kendilerini haksızlığa uğramaktan sakınamayacaklarını, kendilerinin haksızlık etmeyi de her zaman beceremeyeceklerini anlayınca bir anlaşmaya varmayı düşünmüşler; kimse haksızlık etmeyecek, haksızlığa uğramayacak diye kanun koymuşlar.” *    Eğer ki yasalar haksızlığı engellemek üzere ortaya çıkan kavramlar ise “toplum sözleşmesi” de topluluğun hak ve emek paylaşımı çevresinde nasıl yapılandığı ya da yapılanacağına ilişkin genel bir çerçevedir diyebiliriz.    Freud Totem ve Tabu metninde ele aldığı ‘toplum sözleşmesi’ne  tiranlaşan babanın katlini ve kardeşler arası dayanışmayı yerleştirir. Kardeşler arası dayanışma bir çeşit toplum sözleşmesine ve daha hakkaniyetli bir yaşama doğru atılan bir adım olmuşsa da topluluğun tüm kesimlerinin bu kardeşlikte kendisine yer bulamadığı ve eşitliğin yakalanamadığı da açıktır.    Toplum sözleşmeleri hem sınıfsal olarak eşit temelde kurulmamış hem de farklılıkları eşit bir şekilde kapsayıcı olmamıştır. Kadınlar, azınlıklar, farklılıklar, cinsel yönelimi makbul bulunmayanlar bu sözleşmede eşit bir yerde olmamıştır. Bunlarla birlikte insanın kendini doğada konumlayışı canlılar zincirinin en üstünde olmuştur. İnsanın kendi dışındaki canlılarla ilişkisi tahrip edici, tüketici ve en nihayetinde yıkıcıdır.   Sonuç olarak “Toplum Sözleşmesi” bir kez ulaşılan ve kalıcı olan bir sözleşme olmaktan öte tarih içerisinde sürekli değişen bir çatışma, uzlaşma ve mücadele alanıdır. Birey ve toplum gerilimi daima tarih sahnesindedir ve tiranlaşma eğilimi her çağda daimî bir tehdit olarak kendisini hissettirmiştir. Bu bağlamda toplumsal bir sözleşme arayışını ve sözleşme ihlallerini, tiranlaşma eğilimini ruhsal işleyişin daha en başında tartışan psikanalizin kavrayışı ile diğer disiplinlerin bilgisini buluşturmak daha iyi bir toplum sözleşmesini düşünebilmek için de önemlidir.    Bu çerçevede etkinliğimizde akademisyen, yazar ve siyaset bilimci Prof. Dr. Fatmagül Berktay, Mimar Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesi Felsefe Bölümü öğretim üyesi ve yazar Prof. Dr. Kurtul Gülenç, İstanbul Psikanaliz Derneği üyesi psikanalist ve yazar Talat Parman, Seda Şahin Özyıldırım, Özge Yenier, İshak Sayğılı değerli sunumlarıyla programda yer alacaklar.    En erken topluluklardan günümüze dek süren ve sürmekte olan “Toplum Sözleşmesi” kavramının seyrine ışık tutabilmek, bugüne ve geleceğe doğru yeni sorular sorabilmek, birlikte düşünmek ve tartışmak arzusuyla sizleri etkinliğimize davet ediyoruz.     *Platon, Devlet. Çeviren: Sabahattin Eyüboğlu & M.Ali Cimcoz. İstanbul: Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları, sayfa: 43. 2010.            İSTANBUL PSİKANALİZ DERNEĞİ (ULUSLARARASI PSİKANALİZ BİRLİĞİ)   2023 YILI ETKİNLİKLERİ   PSİKANALİZ TARİHİN İZİNDE – 6     TOPLUM SÖZLEŞMESİ   09 Nisan 2023, Pazar   Barış Manço Kültür Merkezi Kadıköy     10.00-10.30 Açılış    10.30-11.30   Konferans   Talat Parman   Kardeşliğin (Yeniden) Keşfi Olarak Toplum Sözleşmesi   Moderatör: Filiz Torun     11.30-12.00: Ara   12.00-13.00   Konferans   "Dünyaya Sırt Çevirmekten Dünyaya Karşı Sorumluluğa: Yeryüzüne ve İnsanlar Arası İlişkiselliğe İhtimam Gösteren Bir Sözleşme"   Prof. Dr. Fatmagül Berktay   Moderatör: Ebru Sorgun Gültekin     13.00-14:30: Öğle arası     14.30-16.00   İkili Konferans    “Baskılayıcı ve Özgürleştirici İlgi Salınımında ‘Sözleşme’yi Düşünmek”   Prof. Dr. Kurtul Gülenç    “Eksik Sözleşme”   Özge Yenier   Moderatör: Fatma Tanış     16.00-16.30: Ara   16.30 - 18.00   İkili Konferans    “Kayıt-dışı Sözleşme: Bir Hayvan Sahneye Girince”   Seda Şahin Özyıldırım    “Geleceği Hatırlamak: Başka Bir Dünya İçin Ruhsal İhtimaller”   İshak Sayğılı   Moderatör: Yunus Emre Aydın       Tarih: 09.04.2023 Yer: Barış Manço Kültür Merkezi Caferağa Mah., Nailbey Sk., 34710 Kadıköy/İstanbul   Etkinlik ücretsizdir.  Bilgi için :  İstanbul Psikanaliz Derneği e-mail: [email protected]   web sayfası: www.istanbulpsikanalizdernegi.com